คณะละครเท่งตุ๊ก ในอำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี มีบทบาทสำคัญในสังคมและวัฒนธรรมในอำเภอแหลมสิงห์ จังหวัดจันทบุรี ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบันละครเท่งตุ๊กได้เข้าไปมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ ทั้งงานที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมพื้นบ้าน ในท้องถิ่น และงานที่เกี่ยวข้องกับทางราชการ รวมทั้งเผยแพร่ละครเท่งตุ๊กให้กับประชาชนทั่วไปผ่านทางหน่วยงานของทางราชการ งานที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมในท้องถิ่น มีดังนี้
- งานแก้บน และบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์ คือการที่เจ้าภาพได้บนบานศาลกล่าวกับสิ่งศักดิ์สิทธิ์เพื่อให้ได้ผลตามที่ตั้งใจไว้ เมื่อได้ผลสำเร็จตามที่ได้บนไว้จึงต้องมีการแก้บน โดยส่วนใหญ่เจ้าภาพจะบนละคร คือว่าจ้างให้ละครเท่งตุ๊กรำถวายสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ในการว่าจ้างจะมีการแสดง 2 ลักษณะ คือ รำสิบสองท่าเพียงอย่างเดียว และการแก้บนโดยการแสดงละครเป็นเรื่อง
- ขั้นตอนการรำสิบสองท่า ในงานแก้บน
- ขั้นตอนการแสดงละครในงานแก้บน
- โหมโรง
- รำสิบสองท่า
- รำซัดชาตรี
- แสดงละคร
- ลงโทน
- งานบวช ในงานบวชเจ้าภาพนิยมว่าจ้างละครไปรำในงาน ในช่วงการทำขวัญนาคในตอนเช้าหรือกลางวัน เมื่อทำขวัญนาคเสร็จจึงรำสิบสองท่า
- งานศพ เจ้าภาพจะว่าจ้างละครไปรำในงานศพ ในเวลากลางคืน เมื่อพระสวดพระอภิธรรมเสร็จเรียบร้อยแล้ว
- งานขึ้นบ้านใหม่ เมื่อเจ้าภาพจัดงานขึ้นบ้านใหม่ เมื่อพระสวดมนต์เสร็จในช่วงเช้า เจ้าภาพจะจัดให้มีรำสิบสองท่าเพื่อเป็นสิริมงคล หรือเพื่อถวายสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่อยู่ในบ้านหรือปู่ย่าตาย ผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว โดยรำในบ้าน
- ขั้นตอนการแสดงรำสิบสองท่า ในงานบวช
งานศพ และงานขึ้นบ้านใหม่
- งานทำบุญ ตักบาตรเทโว ในงานทำบุญที่วัดจะมีผู้ว่าจ้างให้ละครเท่งตุ๊กมาแสดงเพื่อเป็นการแก้บน หรือจัดเป็นพุทธบูชา โดยแสดงเมื่อทำบุญตักบาตรเทโว เสร็จแล้ว
- ขั้นตอนการแสดงละครในงานทำบุญ ตักบาตรเทโว
- โหมโรง
- รำสิบสองท่า
- รำซัดชาตรี
- แสดงละคร
- ลงโทน
- งานวัดหรืองานประจำปี เมื่อทางวัดจัดงานประจำปีขึ้น ก็จะมีการว่าจ้างคณะละครเท่งตุ๊กและลิเกไปแสดง โดยละครเท่งตุ๊กจะแสดงในช่วง 10.00 น. เป็นต้นไป โดยใช้เวลาในการแสดงประมาณ 3 ชั่วโมง ส่วนลิเกจะเล่นกลางคืน
- ขั้นตอนการแสดงละครในงานวัดหรืองานประจำปี
- โหมโรง
- รำสิบสองท่า
- รำซัดชาตรี
- แสดงละคร
- ลงโทน
จะเห็นได้ว่าศิลปะการขับร้อง ร่ายรำ และดนตรีของละครเท่งตุ๊กเข้าไปมีบทบาทสำคัญในวัฒนธรรม เป็นส่วนหนึ่งในวิถีชีวิตของคนในชุมชน และสังคมทั่วไป เป็นประโยชน์ต่อชุมชนและสังคม ทั้งในด้านจิตใจ ด้านความบันเทิง และด้านการศึกษา ทำให้วัฒนธรรมดนตรีของละครเท่งตุ๊กยังคงได้รับการสืบทอดต่อไป การปรับเปลี่ยนการแสดงให้เหมาะสมกับงานทางวัฒนธรรม ทำให้เกิดรูปแบบการแสดงที่ถ่ายทอดออกสู่สาธารณชน 3 รูปแบบ คือ
- การรำสิบสองท่า
- การรำซัดชาตรี
- การแสดงละคร
|